Bảo trì lò hơi là yếu tố quyết định hiệu suất vận hành và tuổi thọ của thiết bị. Việc thực hiện đúng quy trình bảo dưỡng không chỉ đảm bảo an toàn mà còn tối ưu hóa chi phí vận hành cho doanh nghiệp. Trong bài viết này, Kim Trường Phúc sẽ hướng dẫn chi tiết các phương pháp bảo trì hiệu quả, từ quy trình hàng ngày đến các biện pháp bảo dưỡng khi thiết bị ngừng hoạt động. Mời bạn cùng theo dõi!

1. Tầm quan trọng của việc bảo trì lò hơi

Bảo trì định kỳ là việc làm cần thiết giúp lò hơi vận hành ổn định, kéo dài độ bền của thiết bị và đảm bảo an toàn tuyệt đối trong quá trình hoạt động. Khi được bảo dưỡng đúng cách, lò hơi không chỉ duy trì hiệu suất sinh hơi cao mà còn hạn chế tối đa các sự cố hỏng hóc gây gián đoạn sản xuất.

Một hệ thống lò hơi hoạt động hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ phận như ống nước, bộ lọc, buồng đốt… Tất cả cần được giữ sạch sẽ và kiểm tra thường xuyên để đảm bảo nước cấp đủ và đúng tiêu chuẩn. Đồng thời, các thiết bị điều khiển cũng phải được cài đặt, theo dõi và ghi nhận rõ ràng để dễ dàng phát hiện lỗi hoặc sai lệch vận hành từ sớm.


Bảo trì lò hơi định kỳ là việc làm cần thiết giúp lò vận hành
ổn định và kéo dài tuổi thọ

Theo tiêu chuẩn TCVN 7704:2007, tuổi thọ trung bình của lò hơi dao động từ 15 – 20 năm nếu được chế tạo và vận hành đúng kỹ thuật. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều lò hơi xuống cấp trước thời hạn do thiếu bảo trì, tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng, đặc biệt là nguy cơ nổ lò khi làm việc dưới áp suất cao. Việc lập kế hoạch bảo trì và ghi chép nhật ký theo ngày, tuần, tháng là rất cần thiết để giám sát hiệu quả tình trạng thiết bị.

Bên cạnh đó, bảo trì và cải tiến lò hơi còn giúp doanh nghiệp:

Đáp ứng nhu cầu công suất ngày càng tăng: Khi quy mô sản xuất mở rộng, công suất lò hơi cũ có thể không còn phù hợp. Việc cải tạo sẽ giúp đảm bảo hiệu quả sản xuất và tiết kiệm chi phí đầu tư mới.
Giảm chi phí nhiên liệu: Lò hơi hiệu suất thấp khiến doanh nghiệp tiêu tốn nhiều năng lượng. Nâng cấp hệ thống sẽ giúp tăng hiệu suất đốt, tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành hàng năm.
Tối ưu nhân công, hướng đến tự động hóa: Hệ thống lò hơi hiện đại có khả năng tự động hóa cao, giúp giảm phụ thuộc vào lao động thủ công, tiết kiệm thời gian và nguồn lực.
Tuân thủ tiêu chuẩn môi trường: Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, các doanh nghiệp buộc phải đầu tư vào lò hơi thân thiện môi trường, sử dụng nhiên liệu sạch, tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính.

2. Quy trình bảo trì lò hơi thông thường

Quy trình bảo trì lò hơi được chia thành nhiều chu kỳ khác nhau tùy theo tần suất và mức độ chi tiết của các công việc cần thực hiện. Mỗi chu kỳ đều có những nhiệm vụ cụ thể nhằm đảm bảo lò hơi hoạt động hiệu quả và an toàn.

2.1. Bảo trì hàng ngày

Công việc bảo trì lò hơi hàng ngày bao gồm:

Kiểm tra độ cứng và độ pH của nước cấp;
Thực hiện xử lý hóa chất nước lò định kỳ và điều chỉnh liên tục lượng xả đáy theo chất lượng nước cấp;
Thông rửa đường ống xả đáy/xả cặn.


Công việc bảo trì lò hơi hàng ngày thường kiểm tra độ mềm và pH của nước cấp

2.2. Bảo trì hàng tuần

Các hoạt động bảo trì, bảo dưỡng lò hơi hàng tuần gồm:

Kiểm tra chất lượng nước cung cấp cho lò hơi;
Kiểm tra kỹ hoạt động của máy bơm cấp nước;
Đảm bảo kính thủy sáng sạch sẽ từ trong ra ngoài để có thể dễ dàng quan sát bên trong;
Đảm bảo bộ điều khiển mực nước hoạt động trơn tru, kiểm soát mực nước thấp và cao hợp lý;
Kiểm tra ngăn chứa nước khi hết nước, mở van xả cặn của ống thủy lò hơi;
Kiểm tra van an toàn, sửa chữa công tắc áp suất hơi đảm bảo hoạt động đúng và không vượt quá áp suất thiết kế.

2.3. Bảo trì nửa năm

Công việc bảo trì lò hơi sáu tháng một lần sẽ bao gồm các bước:

Kiểm tra cách điện và sửa chữa khi cần thiết;
Kiểm tra tất cả van xem có vết nứt không và hàn lại các mối hàn nếu cần;
Kiểm tra mức độ làm mềm nước và bổ sung khi cần thiết;
Bôi trơn máy bơm nước và các quạt (PA, ID, FD).


Khi bảo trì lò hơi nửa năm cần kiểm tra kỹ cách điện, hệ thống van
và tiến hành sửa chữa khi cần thiết

2.4. Bảo trì hàng năm

Các hoạt động bảo dưỡng lò hơi hàng năm sẽ diễn ra như sau:

Kiểm tra lớp cách nhiệt lò hơi và sửa chữa khi cần thiết;
Vệ sinh và sơn lại bể chứa;
Vệ sinh bên trong ống khói;
Bôi trơn động cơ điện;
Kiểm tra thay thế các bộ phận hư hỏng.
Kiểm tra bên trong lò: Mở các cửa kiểm tra, tiến hành vệ sinh và kiểm tra toàn bộ bề mặt bên trong balông hơi, ống lò, ống nước để phát hiện ăn mòn, cáu cặn, nứt hoặc biến dạng.

3. Kiểm tra vật liệu chịu tác động của lửa

Việc kiểm tra vật liệu chịu lửa là một phần quan trọng trong quy trình bảo trì lò hơi. Vật liệu chịu lửa cần được kiểm tra định kỳ 6 tháng một lần và tiến hành thay thế bất kỳ viên gạch nào bị hư hỏng.

Lưu ý, bạn cần tránh va đập mạnh để không làm vỡ gạch chịu lửa và tránh khí lạnh gây nguội nhanh lò hơi, dẫn đến thất thoát nhiệt. Việc rò rỉ khí từ lớp cách nhiệt là nguyên nhân chính gây thất thoát nhiệt. Khi phát hiện bất kỳ vết rò rỉ nào, bạn cần bịt các lỗ hổng ngay lập tức.

4. Quản lý sổ nhật ký vận hành lò hơi

Việc ghi chép và quản lý sổ nhật ký là yếu tố không thể thiếu trong quy trình bảo trì lò hơi. Các biên bản kiểm tra hàng ngày phải được lưu trữ trong nhật ký vận hành và có chữ ký của người vận hành.


Ghi chép và quản lý sổ nhật ký là việc bắt buộc cần làm khi bảo trì lò hơi.

Việc kiểm tra thường xuyên của nhân viên kỹ thuật cũng cần được ghi nhận đầy đủ vào nhật ký vận hành. Người vận hành nên ghi lại những thay đổi về nhiệt độ, áp suất trong khoảng thời gian ngắn (tối thiểu hàng giờ) với đầy đủ ngày tháng.

5. Bộ phận dự phòng

Bộ phận dự phòng cho các chi tiết cần thiết thường được lưu trữ trong kho để đối phó với các trường hợp hư hỏng bất ngờ, đặc biệt quan trọng tại các địa điểm xa trung tâm bảo dưỡng lò hơi. Khi có hư hỏng xảy ra, phụ tùng thay thế nên được lắp đặt càng sớm càng tốt.

6. Phương pháp bảo dưỡng lò hơi khi dừng hoạt động

Khi lò hơi ngừng hoạt động trong thời gian dài, việc bảo trì lò hơi đúng cách sẽ giúp bảo vệ thiết bị khỏi tình trạng ăn mòn và hư hỏng. Có hai phương pháp chính được áp dụng tùy theo thời gian dừng máy và điều kiện cụ thể.

Nếu lò hơi dừng vận hành từ 1 tháng trở lên, thì sử dụng phương pháp bảo dưỡng khô. Ngược lại, nếu lò dừng vận hành dưới 1 tháng, thì sử dụng phương pháp ướt để bảo dưỡng. Cách thức bảo dưỡng sẽ tiến hành như sau:

6.1. Phương pháp bảo dưỡng khô

Đầu tiên, hãy xả hết nước ra khỏi lò hơi sau khi tắt máy. Tiếp đến, mở hai nắp hố ga, mở các van và tháo mặt bích ống góp. Lau sạch cáu cặn bên trong buồng đốt, đường ống và ống góp rồi sấy khô bằng lửa nhỏ.

Sau đó, bạn hãy cho 25-30 kg vôi sống (calcium oxide) cỡ hạt 10-30 mm vào khay nhôm hoặc vật chứa thích hợp rồi đóng tất cả các van lò hơi. Với phương pháp này, bạn nên kiểm tra 3 tháng một lần và thay thế bằng vôi sống mới khi vôi cũ đã biến thành bột.


Với trường hợp lò hơi dừng vận hành từ 1 tháng trở lên,
doanh nghiệp nên sử dụng phương pháp bảo dưỡng khô

6.2. Phương pháp bảo dưỡng ướt

Sau khi dừng vận hành lò hơi, hãy tiến hành xả hết nước trong lò và rửa sạch, làm sạch cặn bẩn bên trong lò. Tiếp theo, đổ nước đã qua xử lý (nước mềm, đã khử oxy) vào lò và đun nóng, tăng dần nhiệt độ nước lên 100 độ C.

Lưu ý, khi đốt lò phải mở van xả khí/thông hơi hoặc rãnh van an toàn để thoát khí, không tạo áp suất cho lò. Sau cùng, ngừng đốt bếp và đóng van xả đáy hoặc van an toàn.

7. Các quy định an toàn khi vận hành, bảo trì lò hơi

An toàn là yếu tố hàng đầu trong quá trình bảo trì lò hơi. Các quy định cần phải được tuân thủ nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn cho người vận hành và toàn bộ nhà máy:

Khi phát hiện hư hỏng ở các bộ phận nhạy cảm với áp suất (như van an toàn, áp kế, balông hơi…), cần ngừng vận hành ngay lập tức và tiến hành sửa chữa khẩn cấp để tránh nguy cơ tai nạn nghiêm trọng.
Sau mỗi chu kỳ vận hành theo giấy phép của cơ quan kiểm định kỹ thuật an toàn lao động, lò hơi cần được ngừng hoạt động để kiểm tra, sửa chữa và đăng kiểm trước khi tiếp tục sử dụng.
Việc sửa chữa lò hơi vừa và lớn chỉ được phép thực hiện bởi các cá nhân hoặc đơn vị được cấp phép hợp pháp theo quy định của Nhà nước.
Trong trường hợp sự cố vượt ngoài khả năng xử lý, cần liên hệ với đơn vị cung cấp lò hơi để được hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu.
Tất cả lỗi và phương án khắc phục phải được ghi chép đầy đủ vào nhật ký vận hành, phục vụ cho công tác kiểm tra và bảo trì định kỳ.
Mọi thay đổi về kết cấu hoặc nguyên lý hoạt động của lò hơi phải có sự chấp thuận của nhà cung cấp. Nếu người dùng tự ý thay đổi, mọi rủi ro sẽ do cá nhân đó chịu trách nhiệm.
Người vận hành cần được đào tạo định kỳ và tham gia đào tạo lại mỗi khi có thay đổi thiết bị để đảm bảo vận hành đúng kỹ thuật và an toàn.
Kiểm tra và hiệu chuẩn định kỳ: Tất cả các thiết bị đo lường (áp kế, nhiệt kế, cảm biến mức nước) và thiết bị an toàn (van an toàn, rơ le áp suất) phải được kiểm tra và hiệu chuẩn định kỳ bởi đơn vị có đủ năng lực để đảm bảo độ chính xác và tin cậy.


Khi bảo trì lò hơi, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định để đảm bảo an toàn

8. Quy trình sửa chữa lò hơi thông thường

Quy trình sửa chữa bảo trì lò hơi cần được thực hiện tuần tự theo các bước để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Quy trình này bao gồm ba giai đoạn chính từ kiểm tra đến thực hiện sửa chữa hoàn chỉnh:

8.1. Kiểm tra đánh giá tình trạng lò hơi

Đầu tiên, bạn cần kiểm tra bên ngoài lò hơi để phát hiện các vết nứt, kẽ hở hoặc vết lõm trên bề mặt. Sau đó, kiểm tra xem có rò rỉ hơi nước, rò rỉ nước tại các mối hàn hay không. Tiếp theo, hãy đánh giá các chi tiết liên quan, tình trạng đường ống, hệ thống cách nhiệt và các mối nối kỹ thuật.

Bên cạnh đó, bạn cũng cần kiểm tra bình chứa dầu, mức dầu trong các van thủy lực, đồng thời kiểm tra tình trạng đóng cáu cặn và ăn mòn thiết bị.

8.2. Vệ sinh thiết bị

Bạn có thể sử dụng thiết bị vệ sinh chuyên dụng để làm sạch các bề mặt tiếp xúc của lò hơi và loại bỏ bụi bẩn khỏi ống dẫn khói. Đồng thời, làm sạch bề mặt cửa lò tiếp xúc trực tiếp với nước và các chi tiết bên trong.


Nên sử dụng các thiết bị vệ sinh chuyên dụng để làm sạch các bề mặt tiếp xúc của lò

8.3. Lập phương án và tiến hành sửa chữa

Sau khi kiểm tra và xác định nguyên nhân sự cố, lò hơi sẽ được khắc phục và sửa chữa theo phương án cụ thể. Các lỗi kỹ thuật phổ biến cần được giải quyết bao gồm: Bình đun quá cạn hoặc đầy nước, hỏng đồng hồ đo áp suất, rò rỉ đường ống dẫn nước, sự cố về điện điều khiển thiết bị. Tùy theo mức độ hư hỏng mà đưa ra phương án sửa chữa phù hợp.

Bảo trì lò hơi đúng cách và định kỳ là yếu tố then chốt đảm bảo hiệu suất, an toàn lao động và tiết kiệm chi phí vận hành. Việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình bảo dưỡng sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động sản xuất. Kim Trường Phúc là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực thiết kế, chế tạo, lắp đặt và bảo trì hệ thống lò hơi luôn sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp. Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp lò hơi phù hợp, đánh giá hiệu suất hệ thống hiện tại hoặc lên kế hoạch bảo trì tổng thể, đừng ngần ngại liên hệ với Kim Trường Phúc để được hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả.