Việc nắm rõ quy trình vận hành nồi hơi đốt dầu không chỉ giúp đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng mà còn tối ưu hiệu suất làm việc của thiết bị. Trong bài viết này, Kim Trường Phúc sẽ hướng dẫn chi tiết từng bước vận hành nồi hơi, từ khởi động đến tắt máy, kèm theo các lưu ý quan trọng giúp bạn tránh rủi ro và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

1. Yêu cầu chung trước khi vận hành nồi hơi đốt dầu

Trước khi bắt đầu quy trình vận hành nồi hơi đốt dầu, cần tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu an toàn để tránh rủi ro trong quá trình hoạt động. Dưới đây là những điều kiện bắt buộc cần kiểm tra và đảm bảo trước khi khởi động thiết bị:

Nồi hơi phải được kiểm định kỹ thuật an toàn bởi tổ chức được Nhà nước cấp phép.
Tuyệt đối không vận hành vượt quá thông số ghi trong giấy chứng nhận kiểm định.
Chỉ người đã qua đào tạo và có chứng chỉ vận hành nồi hơi mới được phép thao tác.


Chỉ người đã qua đào tạo và có chứng chỉ vận hành nồi hơi mới được phép thao tác

2. Các bước trong quy trình vận hành nồi hơi đốt dầu

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng, người vận hành cần tuân thủ đúng trình tự các bước kỹ thuật. Dưới đây là 3 bước trong quy trình vận hành nồi hơi đốt dầu mà bạn cần nắm vững trước khi đưa thiết bị vào hoạt động.

2.1. Bước 1: Chuẩn bị và đốt lò

Trước khi khởi động nồi hơi, cần kiểm tra kỹ các thiết bị liên quan để đảm bảo an toàn tuyệt đối:

Áp kế phải ở trạng thái hoạt động bình thường, đã được kiểm định và hiển thị áp suất về “0” khi lò không hoạt động.
Kiểm tra van an toàn đầy đủ, không bị kẹt và đã được thử hoạt động (thử tay) trước khi đốt lò.
Kiểm tra kính thủy sáng, hệ thống cấp nước, bơm, dầu vận hành và chiếu sáng khu vực lò đầy đủ.
Thông xả đáy ống thủy để kiểm tra mức nước và chức năng báo mực nước thấp (báo cạn) cũng như điều khiển bơm nước tự động.

Chỉ tiến hành đốt lò khi tất cả đều đạt yêu cầu. Quan sát ngọn lửa qua lỗ kiểm tra, đảm bảo cháy đều và ổn định. Khi áp suất bắt đầu tăng, theo dõi kỹ các mối nối bích, van và đường ống nơi dễ xảy ra rò rỉ.

Ở mức áp suất thấp (ví dụ 1 bar hoặc theo quy định nhà sản xuất), thử van an toàn (thử bằng tay) và thông xả ống thủy sáng. Nếu có sự cố khi áp tăng từ 0 - 0.5 MPa (0-0,5 bar), cần dừng lò ngay để sửa chữa – tuyệt đối không sửa khi lò còn áp suất.

Cuối cùng, xả nước ngưng trong đường ống chính, mở hơi nhẹ để sấy nóng đường ống rồi từ từ cấp hơi. Đừng quên thông báo trước cho nơi sử dụng hơi để đảm bảo an toàn.


Trước khi khởi động nồi hơi cần kiểm tra kỹ các thiết bị liên quan

2.2. Bước 2: Trông coi lò hơi

Trong quá trình vận hành, công nhân phải liên tục theo dõi áp suất và mực nước trong ống thủy sáng, đảm bảo:

Kim áp kế luôn dưới mức áp suất làm việc tối đa cho phép ghi trên giấy chứng nhận kiểm định.
Mực nước nằm giữa giới hạn tối đa và tối thiểu trên ống thủy sáng.
Thông xả, rửa ống thủy sáng ít nhất 2 lần mỗi ca để đảm bảo tầm nhìn rõ ràng.

Ngoài ra, cần kiểm tra thường xuyên các van hơi chính, van cấp nước, van xả đáy, công tắc áp suất và van an toàn, đồng thời lắng nghe và xử lý kịp thời các tiếng động bất thường quanh lò.

Xả đáy lò ít nhất 1 lần mỗi ca: mở van xả chậm 3-5 phút để sấy đường ống, sau đó xả nhanh từng hồi. Việc xả nhanh từng hồi giúp loại bỏ cặn bẩn hiệu quả hơn mà không làm tụt mực nước quá nhanh. Khi xả, giữ mực nước cao vừa đủ và theo dõi chặt mực nước trong ống thủy; nếu mực nước tụt quá nhanh phải dừng ngay để kiểm tra.


Trong quá trình vận hành nồi hơi đốt dầu công nhân phải liên tục theo dõi

2.3. Bước 3: Ngưng lò hơi

Ngừng lò bình thường: Kết thúc ca sản xuất, tắt công tắc đốt lò về vị trí ‘OFF’, ngừng cấp hơi cho nơi sử dụng và bơm nước vào lò đến mức cao nhất trên ống thủy sáng bằng công tắc ‘TAY’ để đảm bảo lò có đủ nước khi nguội dần và tránh cạn nước do bay hơi còn lại.

Ngừng lò sự cố: Áp dụng khi xảy ra các tình huống nguy hiểm như: cạn nước nghiêm trọng, rò rỉ hoặc biến dạng bộ phận tiếp nhiệt, hỏng áp kế hoặc ống thủy, béc dầu tắc gây rò rỉ dầu.

Trường hợp cạn nước nghiêm trọng (không còn thấy nước trong ống thủy hoặc báo cạn đã kích hoạt):

Người vận hành phải báo ngay cho người phụ trách.

Tắt công tắc đốt lò ‘OFF’ ngay lập tức.
Tuyệt đối không được cấp nước hoặc bơm nước vào lò để tránh nguy cơ nổ hơi nước do sốc nhiệt.
Làm nguội lò tự nhiên hoặc theo quy trình khẩn cấp của nhà sản xuất.

Trường hợp các sự cố khác (có nước trong lò nhưng có nguy hiểm):

Người vận hành phải báo ngay cho người phụ trách.

Tắt công tắc đốt lò ‘OFF’.
Kéo van an toàn hoặc mở van xả hơi để giảm áp.
Nếu cần hạ nhiệt nhanh để sửa chữa (khi lò còn nước), có thể xả đáy có kiểm soát 15-20 phút/lần.


Kết thúc ca sản xuất, tắt công tắc đốt lò về vị trí ‘OFF’

3. Các vấn đề thường gặp trong quá trình vận hành nồi hơi

Trong quy trình vận hành nồi hơi đốt dầu, một số sự cố phổ biến có thể xảy ra như:

Cạn nước quá mức: Ống thủy sáng không còn nước, buồng lửa nóng bất thường. Cần tắt lửa ngay lập tức. Không được bơm nước vào lò khi đã cạn nước nghiêm trọng. Báo kỹ thuật viên để kiểm tra và xử lý an toàn.
Áp kế bị hỏng: Mặt kính áp kế nứt, kim không về “0”, kim bị kẹt, không phản ứng với sự thay đổi áp suất hoặc rung mạnh. Nếu áp kế hỏng, cần ngừng lò để sửa chữa hoặc thay thế.
Ống thủy sáng hỏng: Tiếng nứt thủy tinh, hơi nước xì ra. Phải ngừng lò, đóng van ngay và thay ống thủy mới.
Nứt vỡ bộ phận chịu áp lực: Tiếng xì hơi lớn, lửa hoặc khói phun ra, mực nước giảm nhanh. Nếu rò rỉ nhẹ, vẫn có thể vận hành tạm thời, nhưng cần bảo vệ bơm nước và nhanh chóng sửa chữa.
Van an toàn hỏng: Van không xả áp hoặc không đóng lại được khi thử, hoặc van xả liên tục ở áp suất thấp hơn áp suất cài đặt. Phải ngừng lò để kiểm tra và thay van mới.

Khi gặp sự cố, việc quan trọng nhất là dừng vận hành để kiểm tra và sửa chữa an toàn. Nếu không có chuyên môn, hãy nhờ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm hỗ trợ xử lý.


Van an toàn có thể hỏng trong quy trình vận hành nồi hơi đốt dầu

4. Hậu quả của việc vận hành nồi hơi không đúng quy định

Việc vận hành nồi hơi đốt dầu không đúng quy trình không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng. Dưới đây là những hậu quả phổ biến khi bỏ qua quy định vận hành chuẩn:

Hiệu suất kém: Đốt cháy không hiệu quả gây lãng phí nhiên liệu và giảm năng suất hệ thống.
Tăng khí thải độc hại: Đốt cháy không hoàn toàn tạo ra khí thải gây ô nhiễm môi trường.
Nguy cơ tai nạn: Vận hành sai quy trình làm tăng rủi ro sự cố, đe dọa an toàn nhân viên và thiết bị (ví dụ: nổ nồi hơi).
Lãng phí năng lượng: Quá trình không tối ưu khiến chi phí vận hành tăng cao.
Hỏng hóc thiết bị: Điều chỉnh sai có thể làm hư hại nồi hơi và dây chuyền sản xuất.
Giảm tuổi thọ: Thiếu bảo dưỡng định kỳ làm giảm hiệu suất và tuổi thọ thiết bị.
Rủi ro pháp lý: Vi phạm quy định an toàn và môi trường có thể dẫn đến phạt tiền và xử lý nghiêm khắc.


Vận hành nồi hơi sai quy trình làm tăng rủi ro sự cố, đe dọa an toàn nhân viên và thiết bị

5. Cách bảo dưỡng nồi hơi sau quá trình vận hành

Việc bảo dưỡng nồi hơi sau mỗi chu trình vận hành là bước thiết yếu giúp duy trì hiệu suất và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Dưới đây là cách bảo dưỡng sau quy trình vận hành nồi hơi đốt dầu giúp duy trì hiệu suất và đảm bảo an toàn:

Bảo dưỡng định kỳ: Kiểm tra kỹ các bộ phận để phát hiện sớm hỏng hóc, làm sạch cáu cặn (bằng phương pháp hóa học hoặc cơ học) trong nồi hơi và bôi trơn đúng cách nhằm giảm ma sát cho các bộ phận cơ khí liên quan, giữ thiết bị hoạt động trơn tru.
Quản lý hiệu suất: Theo dõi liên tục áp suất, nhiệt độ và hiệu suất đốt để phát hiện sự cố kịp thời, điều chỉnh nhanh chóng khi có dấu hiệu bất thường.
Ghi chép chi tiết: Lưu lại toàn bộ quá trình bảo dưỡng, điều chỉnh để theo dõi và đánh giá tình trạng nồi hơi chính xác hơn.

Trên đây là quy trình vận hành nồi hơi đốt dầu chi tiết giúp bạn hiểu rõ các bước cần thiết để sử dụng thiết bị một cách an toàn và hiệu quả. Việc tuân thủ đúng quy trình không chỉ nâng cao tuổi thọ nồi hơi mà còn đảm bảo hoạt động ổn định, tiết kiệm năng lượng. Hy vọng rằng hướng dẫn trên của Kim Trường Phúc sẽ là tài liệu hữu ích hỗ trợ bạn trong quá trình vận hành nồi hơi đốt dầu.